Wie is er niet mee groot geworden? Wie kan er in de HEMA überhaupt omheen? Jip is nog steeds hip, Janneke dartelt nog steeds rond en Takkie is een blijvertje. Sinds september 1952 zijn de verhalen verschenen, eerst in het Parool. Het eerste verhaaltje begint als Jip opeens door de heg een meisje ziet die hij niet kent.

‘Zij was net zo groot als Jip. ‘Hoe heet je?’ vroeg Jip. ‘Jan-ne-ke’ zei het meis-je. ‘Ik woon hier.’ ‘Gis-te-ren woon-de je nog niet hier’, zei Jip. ‘Van-daag woon ik hier’, zei Jan-ne-ke. ‘Kom je met mij spe-len?’

En? Doen die tussenliggende streepjes jou ook iets? Het was conform de leesmethode van toen. Maar wat irritant als je dit nu leest! Bij mij riep het echt iets op van ‘ik ben toch niet dom of zo?’ Haalt het bij jou ook het tempo uit het lezen? Moet jij het ook nog een keer lezen om het te begrijpen? Sluit het bij jouw voorkennis aan?

Maar er gebeurt meer …

Thomas van Luyn schreef in een column in de Volkskrant (14 februari 2015) over ook de keerzijde van het ‘Jip-en-Janneke-ficeren’. “Als je iets in Jip-en-Janneke-taal wilt uitleggen, bestaat de kans dat Jip en Janneke ook willen meepraten. Op Jip-en-Janneke-niveau” … Dat vindt Thomas van Luyn een slecht plan.

Thomas gaat verder. “Wetenschap is elitair, omdat de mensen die het bedrijven, dingen doen die wij niet snappen. Althans dat mag ik toch hopen.”

Dat zet aan tot denken. Hoe populair wetenschappelijk moet de wetenschap zijn? Hoe toegankelijk? En hoe zijn wij als ‘leken’ op gebied X nu echt in staat de fundamentele wetenschappelijke vragen te sturen? Zouden we dat niet aan de echte experts moeten overlaten?

Dat brengt me op jouw expertise. Moet iedereen jouw expertise ook snappen? Het kan zijn dat jouw expertise een hoge wetenschappelijke waarde heeft. Het kan ook zijn dat jouw expertise, naast je achtergrond, veel waarde heeft door alle ervaringen die je hebt opgedaan. Daar heb je vaak jaren over gedaan. Je hebt veel fouten voor moeten maken. Je hebt zowel de kennis als ervaring moeten opdoen. Je hebt van anderen de kunst geleerd. Maar nu wordt er naar jou gekeken. Anderen willen van jou nu leren. Maar hoe dan?

Als je anderen iets wilt gaan aanleren, hebben veel experts de neiging om het te gaan uitleggen op Jip en Janneke niveau. Een valkuil!

Voor dat je direct je kennis naar Jip-en Janneke niveau probeert terug te brengen, heb ik eerst de volgende drie vragen voor je:

• Met welk doel deel ik mijn expertise? Wat moeten ze zo dadelijk met jouw inbreng? Is dat actief of passief? Is dat af en toe of vaak?
• Kom je tot meerdere doelen? Zo nee, wat is dan je doelgroep? Zo ja, welke specifieke doelgroepen kan je dan onderscheiden?
• Wat moet elke doelgroep specifiek weten? Wat is de complexiteit van datgene wat ze met jouw expertise gaan doen? Moeten ze het kunnen onthouden, begrijpen of misschien ook al kunnen toepassen? Of moeten ze zelfs op basis van jouw kennis zelf voor en tegens kunnen analyseren, iets op waarde kunnen schatten of creëren van iets nieuws?

Jip en Janneke zegt iets over het niveau. Als jij nu aan een boek denkt, een boek dat volgens jou aansluit op zowel je doel, doelgroep als ook de complexiteit, waar aan denk je dan?

Is het dan echt Jip en Janneke of moet het zelfs nog simpeler, zoals Nijntje? Of mag het wel wat meer Minoes of Geronimo Stilton zijn? Of is het meer op Thea Beckman niveau? Of wordt het al meer het niveau van het blad ‘Kijk’. Of voor de stripliefhebbers, is het Bobo, Donald Duck, Suske en Wiske of bijvoorbeeld Asterix en Obelix?

Met de beantwoording van deze vragen weet je of Jip en Janneke niveau echt is wat zowel jij als de doelgroep wilt. Pas dan begint de zoektocht naar het ‘versimpelen’. Door pas nu te gaan vereenvoudigen, blijft er ook ruimte om de complexiteit een plek te geven. Pas dan kan het recht doen aan jouw expertise. Bepaal door wie je wilt worden begrepen en ook door wie niet! Door te bepalen voor wie jouw expertise niet bedoeld is, kan je pas afstemmen op diegene die het wel willen horen en beleven.

Het is de kracht van de eenvoud als die z’n complexiteit voldoende laat doorschemeren. Maar hoe voorkom je dat je er ‘simpel’ van wordt?

Jouw deskundigheid over brengen start dus ook met de volgende vragen:

• Waar kan je jouw collega’s laten aanhaken?
• Waar ga je jouw collega’s mee naar toe nemen?
• Welke stappen zitten er tussen ‘aanhaken’ en waar je ze mee naar toe neemt?
• Welke stappen in deskundigheidsontwikkeling heb jijzelf dan te zetten?
• En op welke manier kan jij hen dat effectief overbrengen?

Die bovenstaande vragen zijn niet zo maar even op Jip en Janneke niveau te beantwoorden. Dit is het denkwerk dat er nodig is om tot een effectieve manier van je expertise overdragen te komen. Zo op het oog ‘simpele vragen’, maar ‘simpel antwoorden’ is vaak lastiger als expert.

Succes met je overwegingen om jouw expertise te laten aansluiten bij je doel en doelgroep!

Nieuwsgierig naar ‘mijn boek’, wat ik in m’n achterhoofd heb als ik mijn expertise richt op mijn doelgroep?

Ik ga voor Toon Tellegen en zijn dierenverhalen. Verhalen die als je ze oppervlakkig leest, grappig zijn. Maar als je ze laat binnenkomen, dan ontvouwt zich de diepgang. Dan zie en voel je wat de auteur er mee bedoelt. Toon Tellegen begrijpt de kunst van de eenvoud en z’n complexiteit als geen ander!

Dat wil ik ook met mijn publiek bereiken. Dat diegene die toehoren een prettige ervaring hebben. En ze mogen zelfs denken ‘ik geloof dat ik het niet helemaal begrijp waar ze naar toe wil’. Maar diegene die er toedoen en zich er voor openstellen, die wil ik de verwondering laten voelen van wat er allemaal achter zit. Die wil ik gretig maken naar meer! Die wil ik de complexiteit achter de eenvoud ten volle laten ervaren!

En inderdaad, dat is niet voor iedereen … En dat hoeft ook niet! Een voor mij bevrijdende gedachte.

Lees ook meer over het ‘Door Geven Wijzer’ Programma. Een programma waarin je leert je bij je doelgroep met de juiste complexiteit kan aansluiten.